زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
 

ترخیص تخییری





ترخیص تخییری به رخصت در ارتکاب هر یک از اطراف تکلیفِ معلوم به اجمال، مشروط به عدم مخالفت قطعیِ تکلیف اطلاق می‌شود.


۱ - تعریف



بعضی از اصولیون در بحث تکلیفِ معلوم بالاجمال، از «ترخیص تخییری» سخن گفته‌اند و آن در وقتی است که متعلق تکلیف ، مرددّ بین دو یا چند امر باشد و از مکلّف موافقت قطعیه خواسته نشده، همان طور که مخالفت قطعیه نیز مورد رضایت مولا نیست. مقتضای جمع بین این دو مطلب آن است که مکلّف نسبت به یک طرف شبهه آزاد باشد، مشروط به این که طرف دیگر را رعایت کند. بنابراین می‌توان «ترخیص تخییری» را چنین تعریف کرد: آزاد گذاشتن مکلّف نسبت به هر یک از اطراف شبهه (در تکلیف معلوم به اجمال ) به صورت تخییری، مشروط به این که به مخالفت قطعی تکلیف منجرّ نگردد؛ برای مثال، قطره‌ای خون در یکی از دو ظرف آب «الف» و «ب» افتاده، اما مکلّف به طور معین نمی‌داند در کدام ظرف افتاده است؛ در این صورت، مقتضای ترخیص تخییری این است که وی می‌تواند به اختیار خود از آب هر یک از دو ظرف استفاده کند، مشروط به این که از آب ظرف دیگر اجتناب ورزد.

۲ - پانویس


 
۱. بحوث فی علم الاصول، صدر، محمد باقر، ج۵، ص۱۹۳.    


۳ - منبع


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۳۰۲، برگرفته از مقاله «ترخیص تخییری».    



رده‌های این صفحه : اصطلاحات اصولی | اصول فقه | ترخیص




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.